1. Thông tin cơ bản
Tên khoa học: Corymbia citriodora (Hook.) K.D.Hill & L.A.S.Johnson
Họ: Myrtaceae (Sim)
2. Mô tả
Bạch đàn chanh thuộc loại cây gỗ to, nhánh non có cạnh.
Lá có mùi thơm của Sả chanh.
Lá ở nhánh non, có phiến, có lông, thon, từ từ hẹp cong thành hình lưỡi liềm ở nhánh trưởng thành, màu lam tươi, dài đến 17 cm, chùm hoa ở nách lá, lá đài rụng thành chóp, nhị nhiều.
Quả nang, nằm trong đài tồn tại, chia 4 mảnh.
3. Phân bố, sinh học và sinh thái
Các loài bạch đàn chanh đã được trồng ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới gồm châu Mỹ, châu Âu, châu Phi, vùng Địa Trung Hải, Trung Đông, Trung Quốc, bán đảo Ấn Độ… dẫn giống bằng hạt đem về trồng ở đất nước ta vào khoảng thập niên 1950 và cho thấy một số loài rất thích hợp với thổ nghi và khí hậu của Việt Nam, nhất là có thể trồng tập trung thành rừng thuần hay trồng phân tán trong đất thổ cư của nhân dân từ vùng đồng bằng cho đến các vùng bình nguyên và cao nguyên.
4. Bộ phận dùng, thu hái, chế biến
Tinh dầu chiết từ lá là chủ yếu
Gỗ Bạch đàn chanh tuy có tinh dầu nhưng lại có nhược điểm dễ bị mối mọt, có nguy cơ cong vênh, uốn xoắn. Độ co rút và dễ bị biến dạng khi khô. Gỗ không có khả năng kháng sâu ở tâm gỗ và dễ bị côn trùng tấn công.
Vì vậy, đây là loại gỗ có độ bền ở mức trung bình. Là gỗ tốt nếu đóng đồ bình thường và không tốt nếu chọn đóng đồ cao cấp.
5. Thành phần hoá học
Theo khoa học phần lá cây bạch đàn có chứa hàm lượng cineol lên đến 55%. Chất này cho ra tinh dầu gọi là Oleum Eucalypti. Ngoài ra, trong lá còn có lượng 1,3 – 2,25% E.camaldulensis và 1,40 – 2,60% E.exserta. Nhưng đa phần tinh dầu trong lá cây bạch đàn chứa rất nhiều cineol. Có nhiều loài cây bạch đàn hành phần cineol này đạt đến 60 – 70%, điển hình là loài E. camalduleusis, còn đối với loài E.exserta chứa 30 – 50%.
6. Tác dụng dược lý - Công dụng
Tinh dầu bạch đàn chanh (Eucalyptus Citriodora) được chiết xuất từ lá, cành và thân của cây bạch đàn chanh. Với hương thơm rất mạnh, tươi, có vị chanh, ngọt nên có rất nhiều bạn mê mẩn mùi hương này. Ngoài hương thơm độc đáo bạch đàn chanh còn có rất nhiều công dụng như: chăm sóc tóc, giảm cảm cúm, trị viêm xoang và làm sạch cơ thể.
Tinh dầu được sử dụng như tinh dầu tràm. Tuy nhiên, đến nay Bạch đàn ở Việt Nam chưa được khai thác ở quy mô công nghiệp như tràm. Còn ở phạm vi nghiên cứu thăm dò và đề xuất.
Tinh dầu Eucalyptus Citriodora có thế mạnh trong việc điều trị các triệu chứng về đường hô hấp. Có tác dụng tốt trong việc khử mùi. Mang lại sự cải thiện hiệu quả cho các triệu chứng đau nửa đầu.
Tinh dầu Eucalyptus Citriodora được chiết xuất từ lá, có tác dụng kháng khuẩn mạnh, mang lại sự thanh khiết. Tăng cường hệ miễn dịch, chống cảm cúm, mệt mỏi, đau họng. Trị gàu và các loại bệnh nhiễm khuẩn ở da, giảm đau cơ, khớp và các chấn thương khác. Tốt cho người bị cao huyết áp, mang lại sự bình tĩnh, thoải mái.
Do đó tinh dầu bạch đàn chanh được Khoa tai – mũi – họng – bệnh viện Bạch Mai sử dụng nhiều trong những năm kháng chiến chống Mỹ để chữa ho, viêm họng, sát khuẩn đường hô hấp.
Tinh dầu còn được dùng trong kỹ nghệ hương liệu để sản xuất nước hoa và các loại chất thơm khác có mùi thơm tự nhiên của hoa, có thể thay thế tinh dầu sả
